Hoogersmilde komt het eerst voor in het begin van de 17e eeuw, wanneer een aantal Hollandse kooplieden besluiten tot het ontginnen van veengebieden in Drenthe. De eerst bekende kaart van Drenthe waar Hoogersmilde op voorkomt is die van Cornelis Pynacker uit 1633.
De eerste heer van Hoogersmilde was Adriaan Pauw (1585- 1658). Hij was o.a. raadspensionaris van Amsterdam en was nauw betrokken bij de sluiting van de Vrede van Munster, waarmee de Tachtigjarige oorlog ten einde kwam.